Sau bài phát biểu của tôi tại Hội nghị Thượng đỉnh Web3, nhiều cuộc trò chuyện đã được khơi dậy về cách blockchain đang biến đổi các khái niệm truyền thống về quyền sở hữu. Trong khi nhiều người tiếp cận tôi để thảo luận về cơ chế token hóa, điều thực sự làm sôi nổi các cuộc thảo luận này là một nhận thức sâu sắc hơn: chúng ta đang chứng kiến sự ra đời của một loại tài sản trí tuệ hoàn toàn mới.
Cách mạng im lặng trong tài sản trí tuệ
Trong nhiều thế kỷ, tài sản trí tuệ theo một mô hình có thể dự đoán được. Các công ty tạo ra thương hiệu, nhân vật và nội dung, sau đó tích cực bảo vệ các tài sản này thông qua các khuôn khổ pháp lý tập trung. Disney bảo vệ Mickey Mouse. Nike bảo vệ biểu tượng swoosh của mình. Toàn bộ hệ thống giả định rằng giá trị đến từ sự kiểm soát của các công ty.
Nhưng blockchain đã thay đổi hoàn toàn phương trình này.
Ngày nay, một đồng tiền meme do cộng đồng điều hành như Dogecoin có thể đạt được vốn hóa thị trường 30 tỷ đô la mà không cần sự hỗ trợ truyền thống từ các công ty. Bộ sưu tập NFT như Pudgy Penguins có thể biến đổi từ nghệ thuật kỹ thuật số thành các thương hiệu đồ chơi toàn cầu, tạo ra hơn 10 triệu đô la doanh thu từ hàng hóa vật lý. Đây là sự xuất hiện của tài sản trí tuệ phi tập trung.
Quy mô của sự chuyển đổi
Để thực sự đánh giá những gì đang xảy ra, chúng ta cần hiểu quy mô của cơ hội. Thị trường tài sản trí tuệ truyền thống rất lớn, và tài sản vô hình toàn cầu đạt 79,4 nghìn tỷ đô la vào năm 2024, theo Brand Finance. Trong khi đó, lĩnh vực cấp phép giải trí và nhân vật riêng đã tạo ra 147,6 tỷ đô la vào năm 2023, tăng 6,9% so với năm trước.
So sánh thì, tài sản IP gốc Web3 (bao gồm NFT và token meme) hiện có giá trị khoảng 85 tỷ đô la. Con số này có vẻ khiêm tốn, nhưng đang tăng trưởng theo cấp số nhân. Các công ty nghiên cứu dự đoán thị trường NFT có thể đạt từ 211 đến 232 tỷ đô la vào năm 2030, trong khi tài sản thực thế được token hóa có thể đạt gần 30 nghìn tỷ đô la vào năm 2034.
Điều làm cho những dự báo này đặc biệt hấp dẫn là tài sản trí tuệ Web3 tạo ra các loại giá trị hoàn toàn mới thay vì chỉ cạnh tranh với các khuôn khổ truyền thống.
Từ tài sản tĩnh đến hệ sinh thái sống động
Tại JuCoin, chúng tôi đã quan sát trực tiếp cách các tài sản token hóa phát triển khác với tài sản trí tuệ truyền thống. Chúng có sự sống, liên tục được định hình bởi tương tác cộng đồng, động lực thị trường và sự đóng góp sáng tạo.
Hãy xem xét hành trình của một bộ sưu tập NFT thành công. Nó bắt đầu như nghệ thuật kỹ thuật số, nhưng nhanh chóng phát triển thành một cộng đồng thành viên. Các chủ sở hữu hợp tác tạo ra các tác phẩm phái sinh, tạo nên một vũ trụ nội dung đang mở rộng. Các bộ sưu tập thành công nhất sau đó mở rộng sang sản phẩm vật lý, quyền truyền thông và quan hệ đối tác thương hiệu.
Điều này phản ánh những gì chúng tôi đã xây dựng trong hệ sinh thái của mình, đặc biệt là qua các nền tảng như JuChat và JuGame, nơi các tài sản kỹ thuật số trở thành tiền tệ xã hội kết nối các cộng đồng.
Mô hình kinh doanh của tương lai
Khía cạnh thú vị nhất của tài sản trí tuệ phi tập trung là nó cho phép các mô hình kinh doanh trước đây không thể thực hiện được trong khuôn khổ IP truyền thống:
Cấp phép lập trình: Các hợp đồng thông minh có thể tự động thực hiện các thỏa thuận cấp phép phức tạp. Các nhạc sĩ có thể phát hành token cho phép quyền sử dụng cụ thể trong khi đảm bảo thanh toán tiền bản quyền được trả lại ngay lập tức khi các quyền đó được sử dụng.
Đồng sáng tạo cộng đồng: Quyền sở hữu IP chung khuyến khích người hâm mộ trở thành những người đóng góp tích cực. Khi cộng đồng NFT định hình hướng đi của thương hiệu, họ đang xây dựng giá trị mà họ sở hữu một phần.
Thị trường IP thanh khoản: Quyền IP truyền thống thường rất khó thanh khoản. Tài sản trí tuệ phi tập trung tạo ra các thị trường thứ cấp nơi quyền có thể được phân chia, giao dịch và định giá lại ngay lập tức dựa trên giá trị thực tế.
Điều này có tác động sâu sắc đến cách các nhà sáng tạo kiếm tiền từ tác phẩm của họ. Thay vì giao IP cho các nền tảng hoặc nhà phân phối tập trung, họ có thể duy trì quyền sở hữu trong khi tận dụng tính thanh khoản toàn cầu.
Cách mạng DIP trong lĩnh vực game
Lĩnh vực game có thể là cơ hội trực tiếp nhất cho việc áp dụng tài sản trí tuệ phi tập trung. Ngành công nghiệp game tạo ra 180-200 tỷ đô la mỗi năm, trong đó khoảng 35 tỷ đô la đến từ cấp phép IP cho hàng hóa và truyền thông.
IP game truyền thống được các nhà phát hành kiểm soát chặt chẽ. Người chơi có thể đầu tư hàng nghìn giờ (và đô la) vào các vật phẩm và nhân vật trong game mà về mặt kỹ thuật họ không sở hữu. Tài sản trí tuệ phi tập trung đảo ngược mô hình này bằng cách cho phép quyền sở hữu tài sản thực sự.
Qua JuGame, chúng tôi đã quan sát thấy người chơi phát triển mối quan hệ hoàn toàn khác với các tài sản game được token hóa. Họ trở thành các bên liên quan trong hệ sinh thái game chứ không chỉ đơn thuần là khách hàng. Điều này làm thay đổi căn bản cách thức tương tác, giữ chân và tạo doanh thu.
Giao thoa giữa xa xỉ và blockchain
Nền tảng của tôi trong lĩnh vực hàng tiêu dùng xa xỉ mang đến cho tôi một góc nhìn độc đáo về cách tài sản trí tuệ phi tập trung đang biến đổi các thương hiệu cao cấp. Xa xỉ luôn liên quan đến tính xác thực, nguồn gốc và tính độc quyền, những đặc tính mà blockchain tự nhiên nâng cao.
Các thương hiệu cao cấp khám phá lĩnh vực này không chỉ tạo ra các vật phẩm kỹ thuật số mà còn mở rộng vũ trụ thương hiệu của họ vào các thế giới ảo, nơi sự khan hiếm và tính xác thực được đảm bảo theo lập trình. Louis Vuitton, Gucci và Nike đã tạo ra hàng trăm triệu đô la doanh thu NFT, cho thấy ngành hàng xa xỉ đã sẵn sàng cho sự chuyển đổi này.
Điều này hoàn toàn phù hợp với tầm nhìn của chúng tôi tại JuCoin, nơi chúng tôi tập trung tạo ra trải nghiệm người dùng cao cấp khiến việc tương tác với blockchain trở nên tinh tế và trực quan như sử dụng các sản phẩm xa xỉ.
Sở hữu trong tương lai
Như với bất kỳ thị trường mới nổi nào, tài sản trí tuệ phi tập trung đối mặt với những thách thức. Các khung pháp lý vẫn đang phát triển. Các rào cản kỹ thuật vẫn cao hơn mức người tiêu dùng chính thống chấp nhận. Và nhiều chủ sở hữu IP truyền thống vẫn còn thận trọng với việc tích hợp blockchain.
Nhưng xu hướng là rõ ràng. Chúng ta đang chuyển từ một thế giới nơi IP được định nghĩa bởi kiểm soát tập trung sang một thế giới nơi IP phát triển mạnh nhờ sự tham gia của cộng đồng và phân phối giá trị minh bạch.
Tại JuCoin, chúng tôi đang xây dựng hạ tầng cho tương lai này. Nền tảng DIP sắp tới của chúng tôi sẽ cho phép các nhà sáng tạo token hóa, quản lý và kiếm tiền từ tài sản trí tuệ với cùng sự tiện lợi mà người dùng hiện nay của chúng tôi trải nghiệm trong giao dịch và tương tác xã hội.
Các nền tảng như Story Protocol đã xây dựng “lớp IP của Internet”, cho phép kể chuyện hợp tác và chia sẻ doanh thu minh bạch thông qua các điều khoản cấp phép có thể lập trình được. Cách tiếp cận của họ cho thấy quản lý tài sản trí tuệ phi tập trung có thể trở nên đơn giản như đăng bài trên mạng xã hội.
Ngành IP truyền thống mất nhiều thế kỷ để phát triển thành thị trường cấp phép trị giá hơn 356 tỷ đô la. Tài sản trí tuệ phi tập trung đã đạt được quy mô đáng kể chỉ trong vài năm. Hãy tưởng tượng chúng ta sẽ ở đâu sau một thập kỷ khi những mô hình này trở thành chuẩn mực thay vì thử nghiệm.
Tương lai của việc tạo giá trị nằm ở tài sản trí tuệ có thể lập trình do cộng đồng điều khiển mà bất kỳ ai cũng có thể tham gia xây dựng và mọi người đều được hưởng lợi công bằng. Tại JuCoin, chúng tôi cam kết làm cho tương lai đó trở nên dễ tiếp cận với tất cả mọi người.
Sammi Li - CEO/Co-Founder
